Bilim insanları açıkladı: Demansa karşı en etkili yöntem belli oldu

Çift Dillilik Demansa Karşı Bir Kalkan Olabilir

Bilim insanları, çift dilliliğin neden demans riskini azalttığını uzun süredir merak ediyorlardı. Ancak MR görüntülemeleri sayesinde beynin nasıl değiştiğini daha iyi anlayabiliyoruz. McGill Üniversitesi’nden Natalie Phillips, iki dil konuşmanın beyin hacmini artırdığını ve bunun da demansa karşı önemli bir koruma sağladığını söylüyor.

Phillips’e göre, daha büyük bir beyin rezervine sahip kişiler, demansa neden olan hasara karşı daha dirençli oluyorlar. İki dil bilen bireylerde dil merkezlerindeki hücre sayısında artış, öğrenme ve duygularla ilgili beyin bölgelerinde ise hacim artışı gözlemlenmiş.

Ayrıca, farklı bir dil konuşmak beynin daha verimli ve uyumludur hale gelmesini sağlıyor. Demans nedeniyle beyin küçülmeye başlarsa, beyin alternatif yollar kullanarak aynı bilgilere erişebiliyor.

Araştırmalar, farklı dil konuşmanın bilişsel rezervi güçlendirdiğini ve karar verme, planlama ve dikkat gibi yürütücü işlevleri geliştirdiğini ortaya koyuyor. Phillips ve ekibi 2024’teki çalışmalarında çift dilli kişilerin beyin sağlığını daha uzun süre koruyabildiklerini buldu.

MR görüntülemelerinde, iki dil konuşan demans hastalarında hipokampus bölgelerindeki aktivite kaybının tek dilli hastalara göre çok daha az olduğu görüldü. Ancak bu beyin bölgesinin büyüklüğünde bir fark gözlenmedi. Bu da iki dil bilmenin beynin hafıza merkezini güçlendirdiğini ancak fiziksel olarak büyütmediğini gösteriyor.

York Üniversitesi’nden Ellen Bialystok, çift dilliliğin demansı tamamen engellemediğini ancak başlangıcını geciktirdiğini söylüyor. “Demans bir noktada ortaya çıkıyor, ancak iki dil konuşan bireylerde bu çok daha geç başlıyor. Düşünün, aileler bu ekstra zamanı nasıl değerlendirebilir?” diye ekliyor.

Birleşik Krallık’ta nüfusun sadece %10’u ikinci bir dil konuşabiliyor. Ancak uzmanlar yeni bir dil öğrenmek için hiçbir zaman geç olmadığını vurguluyor. Northwestern Üniversitesi’nden Victoria Marian, yetişkinlikte bile yeni bir dil öğrenmenin beyin sağlığına faydalı olduğunu belirtiyor.İkinci bir dil ne kadar uzun süre konuşulursa, beyin o kadar çok uyarılıyor.

İngiltere’de şu anda yaklaşık 982.000 demans hastası var ve bu sayının 2040 yılına kadar 1,4 milyona ulaşması bekleniyor. Ancak NHS verilerine göre, demans vakalarının %40’ı önlenebilir. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek, kilo vererek, egzersiz yaparak ve sigarayı bırakarak demans riskini azaltabilirsiniz.