Müthiş bir parıltıyla gökten indi: Dünyada rastlanan en nadir olay görüntülendi

NASA astronotu Nichole Ayers, Uluslararası Uzay İstasyonu’ndan (ISS) “dev jet” olarak bilinen, gökyüzünün nadir doğa olaylarından birini görüntüledi. Bu olağanüstü olay, bilim dünyasında büyük heyecan yarattı.

3 Temmuz 2025’te ISS’te görev yapan Ayers, gökyüzünde alışılmadık bir parıltı kaydetti. İlk bakışta “sprite” sanılan bu ışık, yapılan incelemelerin ardından çok daha nadir görülen bir “dev jet” olarak tanımlandı.

Spritacular Projesi’nin baş araştırmacısı Dr. Burcu Koşar, Ayers’ın ISS’ten oldukça nadir görülen bir Geçici Parlak Olay (TLE) türü olan dev jeti kaydettiğini belirtti ve bu keşfin önemine vurgu yaptı.

Dev jetler, gök gürültülü fırtınaların en üst noktalarından başlayıp atmosferin yaklaşık 100 kilometre yukarısına doğru hızla yükselen güçlü elektrik boşalmalarıdır. Bulutlarla atmosfer arasında devasa bir elektrik köprüsü oluşturan bu olay, son derece kısa süreli ve hızlı olduğu için genellikle tesadüfen kaydedilebiliyor.

Bu nadir olaylar sıklıkla “sprite”larla karıştırılıyor. Sprite’lar da yıldırım deşarjından sonra atmosferin yaklaşık 80 kilometre yukarısında ortaya çıkıyor. Kırmızımsı bir ışık olarak görünen sprite’lar, denizanası, sütun veya havuç şeklinde onlarca kilometrelik bir alana yayılabiliyor ve ELVES adı verilen ultraviyole ışık halkalarıyla birlikte de görülebiliyorlar.

NASA ve bilim insanları, bu Geçici Parlak Olaylar’ın (TLE) atmosferdeki elektriksel süreçleri anlamada ve iletişim sistemleri üzerindeki etkilerini araştırmada hayati bir rol oynadığını vurguluyor.

2018’den beri ISS’e monte edilen Atmosphere–Space Interactions Monitor (ASIM) sistemi, bu çok kısa süreli ışık olaylarını kaydedebiliyor. ASIM, adeta kalp atışı kadar kısa süren parlamaları bile yakalayarak bilim insanlarına atmosferin gizemli yönlerini çözmede önemli veriler sağlıyor.