Bill Gates uyarmıştı… Yapay zekada ‘plato’ tartışması

Bir sinirbilimci ve yapay zeka eleştirmeni olan Gary Marcus, The New Yorker’a verdiği demeçte, yüksek maliyetli ve uzun yıllar süren çalışmaların ürünü olan GPT-5’in beklenildiği kadar gelişmediğini iddia etti. Model, sektördeki testlerde yüksek puanlar alsa da, Marcus bu ölçütlerin güvenilir bir ilerleme göstergesi olmadığını savunuyor. “2025 modellerinin 2024 modellerinden çok daha faydalı olduğunu söyleyen şirketlere pek rastlamıyorum,” diyerek şirketlerin yeni nesil modellere dair pratik fayda konusunda şüphelerini dile getiriyor.

Tartışmanın odağında “ölçeklenebilir yapay zeka” yaklaşımı yer alıyor. OpenAI ve Anthropic gibi ABD’li şirketlerin benimsediği bu strateji, daha fazla GPU, daha büyük veri merkezleri, daha fazla enerji ve sermaye gerektiriyor. OpenAI CEO’su Sam Altman, 2021’de bu yöntemin yapay genel zeka (AGI) için kritik olduğunu ve yeterli yatırımın üstel ilerlemeler sağlayabileceğini savunmuştu. Ancak bugün, bu tezin geçersiz olduğunu öne sürenlerin sayısı artıyor.

Buna karşın, Çin’in DeepSeek çalışmasıyla birlikte, daha az kaynakla daha işlevsel modeller geliştirme çabaları hız kazandı. Bu durum, ölçek büyütmenin yerine verimlilik ve mimari yenilik arayışını ön plana çıkarıyor.

Akademi dünyasında da görüşler değişiyor. Edinburgh Üniversitesi’nden Michael Rovatsos, GPT-5’in yapay zeka evriminde bir dönüm noktası olabileceğini ve kimsenin tam olarak nasıl çalıştığını anlayamadığı, giderek karmaşıklaşan modellerin sonunu getirebileceğini düşünüyor.

475 yapay zeka araştırmacısıyla yapılan bir ankette de benzer bir sonuç ortaya çıktı: mevcut yöntemlerle AGI’nin ortaya çıkma olasılığı “çok düşük” bulundu. Bu durum, laboratuvarlardaki ihtiyatlı yaklaşımın sektöre yayıldığını gösteriyor.

Bu uyarılar yeni değil. Microsoft kurucusu Bill Gates, 2023’te Alman Handelsblatt gazetesine “ölçeklenebilir yapay zekanın bir plato dönemine girdiğini” belirtmişti. Finans çevrelerinde de bir soğuma yaşanıyor; OpenAI’ın veri merkezi ortağı CoreWeave, ikinci çeyrekte beklentilerin üzerinde kar açıklamasına rağmen hisseleri yüzde 16 değer kaybetti. Bazı uzmanlar bu düşüşü, yapay zeka sektöründeki abartılı beklentilerin azalmaya başladığının bir işareti olarak yorumluyor.