Dünya’nın üzerinde çok büyük ve nadir bulunan bir enerji jeti görüldü

Uluslararası Uzay İstasyonu’ndaki astronot Nichole Ayers, 3 Temmuz 2025’te üst atmosferde oluşan ve “dev jet” olarak adlandırılan nadir bir doğa olayını fotoğrafladı. Yaklaşık 400 km yükseklikten çekilen bu fotoğraf, şimdiye kadar elde edilmiş en net üst atmosfer şimşeği görüntüsü olarak kabul ediliyor ve bilim dünyasında büyük heyecan yarattı.

Ayers’ın sosyal medyada paylaştığı fotoğrafta, devasa bir enerji patlaması bulutların üzerinden uzaya doğru yükseliyor. Pembemsi kırmızıdan mavi ve mora uzanan renkleriyle büyüleyici bir görüntü oluşturan bu dev jet, uzmanlara göre atmosferin gizemlerini çözmede önemli rol oynayabilir.

Bu ışık gösterisi, bilimsel olarak “Geçici Işık Olayı” (TLE) olarak bilinen bir atmosferik fenomen. Ayers’ın da belirttiği gibi, bu olaylar alçak irtifadaki fırtınaların yoğun elektriksel aktivitesiyle tetikleniyor ve bulutların çok üzerinde oluşuyor.

Amerikalı meteorolog Matthew Cappucci, fotoğrafı “yukarıdan çekilmiş en net dev jet görüntüsü” olarak nitelendirdi ve bilimsel önemine vurgu yaptı. Cappucci’ye göre, bu görüntü uzmanların “TLE’lerin oluşumunu, özelliklerini ve fırtınalarla olan ilişkisini daha iyi anlamalarına” yardımcı olacak.

Sıradan şimşekli fırtınalar yeryüzünden yaklaşık 15 km yüksekliğe kadar olan troposferde meydana gelir. Ancak “dev jetler”, “kırmızı cinler” ve “elfler” gibi TLE’ler, 50 ila 95 km yükseklikteki mezosferde oluşur.

Dev Jetleri Yakalamak Neredeyse İmkansız

Cappucci, fotoğraftaki olayı “havuç sapına benzeyen” kırmızımsı tepesi nedeniyle “devasa bir jet” olarak sınıflandırdı. Bu kırmızı renk, jetin mezosferin üst sınırlarına, meteorların yandığı yüksekliğe ulaştığını gösteriyor. Cappucci, “Jetler, fırtına ile stratosfer ve hatta mezosfer arasında bir köprü kurar” diyerek olayın büyüklüğünü vurguladı.

Bu olayları özel kılan, son derece kısa süreli olmaları. Saniyenin onda biri kadar süren ve atmosferde saniyede 145 kilometreye varan hızlarda hareket eden bu jetleri yakalamak oldukça zor.

Üst atmosferdeki bu parlamaların varlığı, 1989’da bir bilim insanının kamerasını gece boyunca açık bırakmasıyla tesadüfen kanıtlanmıştı. O zamana kadar bu olaylar, sadece pilotların anlattığı doğrulanmamış hikayelerden ibaretti.

Astronot Ayers’ın çektiği bu eşsiz fotoğrafın, bilim insanlarının bu gizemli olayları daha iyi anlamalarına yardımcı olacak değerli veriler sağlaması bekleniyor. Cappucci’nin de dediği gibi, “Bu konudaki bilgilerin çoğu şanslı fotoğrafçılardan geliyor. Bu kare gerçekten eşsiz.” Bilim dünyası, bir sonraki şanslı gözlemcinin doğru zamanda doğru yerde olmasını umuyor.