Google’dan haber siteleri için ölümcül tuzak! Yüzlerce bağımsız site kapanma tehlikesi ile karşı karşıya

Geçtiğimiz aylarda, haber sitelerinin yayınlarını durdurmasına yol açan güncellemeleriyle gündeme gelen Google, yeni bir hamleyle tartışmaların odağında yer alıyor. Arama sayfasının en üstünde yapay zeka tarafından oluşturulan özetler sunan “Yapay Zeka Genel Bakışları” özelliğini aktif hale getiren Google, algoritma değişiklikleriyle zaten zor günler geçiren haber sitelerinin ekonomik durumunu daha da kötüleştirebilir.

Google’ın önceki algoritma değişiklikleri birçok haber sitesinin trafiklerinde büyük düşüşlere ve hatta kapanmalara neden olmuştu. Bu karar, birçok basın kuruluşu tarafından eleştirilirken, bazıları da yasal yollara başvurmuştu. Son güncelleme ise haber sitelerinin trafiklerini ve gelirlerini doğrudan etkileyecek nitelikte.

Dijital dünyada büyük bir değişim yaşanıyor. Yapay zeka destekli arama motorlarının artışı bu değişimi hızlandırıyor. Google’ın yeni özelliği, arama konularına dair bilgileri kısa özetler halinde sunarak, kullanıcıların kaynak sitelere tıklamadan bilgi edinmelerini sağlıyor. Son aylarda haber siteleri ve bilgi tabanlı web sitelerinde ciddi trafik düşüşleri gözlemleniyor.

Dünyanın en büyük bilgi kaynaklarından biri olan Wikipedia’nın günlük ziyaret sayısı bile düşüş gösteriyor. Mart 2022’de 165 milyon olan günlük ziyaret sayısı, Mart 2025’te yaklaşık yüzde 23 azalarak 128 milyona geriledi. Bu düşüş, ChatGPT’nin piyasaya sürülme zamanıyla örtüşüyor.

BrightEdge verilerine göre, yaklaşık bir yıldır kullanılan Google AI Overviews özelliği nedeniyle yapay zeka aramaları artarken, doğrudan sitelere yapılan tıklamalar yüzde 30 oranında azaldı.

Haber sorgularında ChatGPT kullanımı da rekor seviyelere ulaştı. The Decoder’ın haberine göre, 2024 ve 2025 yılları arasında haber sorgularında ChatGPT kullanımı yüzde 212 artarken, geleneksel Google aramaları sadece yüzde 5 arttı.

Pew Araştırma Merkezi’nin raporuna göre, Google kullanıcıları yapay zeka özeti içeren arama sonuçlarında, özet içermeyen sonuçlara kıyasla kaynak bağlantılarına çok daha az tıklama yapıyor. Yapay zeka tarafından oluşturulan özetlerle sonuçlanan aramalarda, kullanıcıların kaynaklara tıklama oranı oldukça düşük.

Similarweb verilerine göre, Google’ın Yapay Zeka Genel Bakışları özelliğinin kullanıma sunulmasının ardından, Mayıs 2024’te Google’da tek bir bağlantıya bile tıklamayan haber aramalarının oranı yüzde 56’dan yüzde 69’a yükseldi.

Google’ın yapay zeka destekli özetleme sistemi, bilgiye erişimi kolaylaştırırken, içerik üreticilerinin ekonomik olarak zorlanması anlamına geliyor. Web sitelerinin en büyük gelir kaynaklarından biri olan reklam gösterimleri, AI Overviews nedeniyle büyük ölçüde azalıyor. Bu durum, abonelik sistemine sahip haber sitelerinde de abone sayılarında düşüşe yol açıyor. Ayrıca, özgün içerik üreten yayıncıların marka görünürlüğü de azalıyor.

Yayıncılar yıllardır içeriklerini arama motoru optimizasyonu (SEO) için büyük yatırımlar yapıyor. Ancak AI Overviews, bu içerikleri Google sisteminde işleyerek doğrudan kullanıcıya sunduğu için, bu yatırımların karşılığı artık sitelere değil, Google’a akıyor.

Google, özetlerde kaynak gösterse de yayıncılara herhangi bir telif ücreti ödemiyor. Telif hakları, kaynak bağlantıları ve yapay zeka özetlerinin sıralama konumu gibi konuların ele alınması için yeni yasal düzenlemeler gerekiyor.

Avrupa Yayıncılar Birliği, Google’a karşı Avrupa Komisyonu’na antitröst şikayetinde bulundu. Türkiye’de ise konu henüz yasal zemine taşınmasa da, Rekabet Kurumu ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) inceleme başlatması bekleniyor.

Yayıncı kuruluşlar, yapay zeka destekli içeriklerin kaynak gösterilerek sunulması ve kullanıcıların doğrudan haber sitelerine yönlendirilmesi için düzenlemeler talep ediyor. Telif haklarının korunması ve içerik üreticilerine maddi karşılık sağlanması da önemli talepler arasında. Avustralya gibi bazı ülkelerde bu konuda adımlar atılmış durumda.

Google ise, arama motorunun her gün milyarlarca tıklamayı web sitelerine yönlendirdiğini ve AI Overviews özelliğinin kullanıcıları daha fazla soru sormaya teşvik ederek, içerik üreticilerinin daha fazla keşfedilmesine katkı sağladığını savunuyor.