Güneş’te 800 bin kilometrelik dev delik! Dünya’ya parçacık püskürtüyor

Güneş’te Dev Bir Koronal Delik Oluştu: Jeomanyetik Fırtınalara Hazır Olun

Güneş, sürekli hareket halinde olan devasa bir plazma küresidir ve yüzeyinde sürekli manyetik değişimler meydana gelir. Bu değişimler, bazen güneşin üst atmosferinde büyük ölçekli manyetik alan değişikliklerine neden olarak bazı bölgelerde enerji dengesizliklerine yol açar. Bu tür dengesizlikler sonucunda koronal delikler oluşur.

Koronal delikler, manyetik alanlarının açılmasıyla radyoaktif plazma rüzgarlarının uzaya savrulmasına izin veren bölgelerdir. Bu bölgeler, manyetik alan içinde hapsolmuş sıcak gazlar artık tutulamadığında koyu renkli olarak görünürler.

Geçtiğimiz günlerde Güneş’te, çapı Dünya’nın 62 katından fazla olan dev bir koronal delik oluştu. Bu delikten kaçan Güneş rüzgarları, saniyede 500 kilometreden daha yüksek hızlarda ilerliyor. Uzaydaki parçacık akışlarını takip eden Spaceweather.com, bu akışın ilk dalgasının 31 Ocak’ta Dünya’ya ulaştığını ve küçük çaplı bir jeomanyetik fırtına oluşturduğunu bildirdi. Plazma dalgasının 31 Ocak’tan itibaren üç gün boyunca kutup ışıklarını tetiklemesi bekleniyor.

Güneş Fırtınalarının Etkileri

Güneş patlamaları sonucunda koronal kütle atımı (CME) adı verilen parçacık fışkırmaları oluşur. Bu radyoaktif parçacıklar uzayda yol alarak Dünya’ya ulaşıyor ve gezegenimizin manyetik alanı ile etkileşime giriyor.

Bu olay Güneş fırtınası olarak adlandırılır ve manyetik alanla girilen etkileşim sonucunda kuzey ışıkları oluşur. Güneş’ten gelen yüklü parçacıklar, Dünya’nın atmosferindeki oksijen ve azot gibi gazlarla çarpışarak onlara enerji aktarıyor. Bu enerji ışık olarak açığa çıkıyor ve gece gökyüzünde renkli kutup ışıkları görülüyor.

Daha şiddetli Güneş fırtınaları, GPS sistemlerini ve radyo dalgalarını kesintiye uğratarak küresel iletişimi felç edebilir. Hatta büyük çaplı manyetik dalgalanmalar, elektrik şebekelerinde arızalara neden olarak geniş çaplı kesintilere yol açabilir.

Güneş Döngüsünün Zirvesindeyiz

ABD Uzay Ajansı NASA ve Ulusal Atmosfer İdaresi (NOAA), Güneş’in solar maksimum evresine resmi olarak girdiğini duyurdu. Bu, Güneş’in 11 yıllık aktivite döngüsünün zirvesine yaklaştığı anlamına geliyor. Önümüzdeki dönemde daha fazla Güneş lekesi, daha sık patlama ve Güneş fırtınalarının artışı bekleniyor.

Bu süreçte kuzey ışıkları Dünya’nın daha alçak enlemlerinde de görülebilir hale gelebilir. Güneş her 11 yılda bir sakin veya fırtınalı bir döngü tamamlayarak yenisini başlatıyor. 2019’da başlayan 25. Güneş döngüsü şu anda maksimum evresine yaklaşmış durumda.