Kalbiniz kaç yaşında?

Kalp-damar hastalıkları, dünyada ve ülkemizde en büyük ölüm nedeni. Kalp sağlığımızı ihmal etmememiz gerektiğini vurgulayan ve “Kalbiniz sizden daha yaşlı ya da daha genç olabilir” diyen Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Bingür Sönmez, kalbin biyolojik yaşını hesaplamanın yollarını açıkladı:

Kalbin Biyolojik Yaşı Nasıl Ölçülür?

Klinik Testler:

• Kan basıncı (Tansiyon): Düzenli takibi çok önemli.
• Kolesterol seviyeleri (LDL, HDL, Toplam): İzlenmesi gereken değerler.
• EKG (Elektro-kardiyogram): Koroner sorunlar, ritim bozuklukları ve iletim sorunları, kalbin yaşını gösteren işaretler olabilir.
• Ekokardiyografi (EKO): Kalp kası kalınlığı, kalp atış gücü (EF) ve kapak sorunları ölçülebilir.
• Kalsiyum skoru (Bilgisayarlı Tomografi): Koroner ve büyük damarlardaki kireçlenmeyi gösterir; “damar yaşı”nı doğrudan ölçen bir yöntemdir.
• Arteriyel sertlik (Pulse Wave Velocity): Damar esnekliğinin azalması biyolojik yaşın artması anlamına gelir. Kalbin oksijen taşıma kapasitesi (VO2 Max, egzersizle ölçülür), genç bir kalpte daha yüksektir.

Laboratuvar Verileri:

• CRP (C-reaktif protein): Yüksek değerler, damar içi iltihabı (inflamasyon) gösterir ve yaşlanmanın bir belirtisidir.
• Toplam kolesterol, LDL, HDL, Trigliserit düzeyi: Yüksek seviyeler damar hastalığı riskini artırır.
• HbA1c (Üç aylık kan şekeri ortalaması): Kan şekerinin düzensizliğini gösterir ve yüksek olması damar hasarı riskini artırır.

Kalp Check-up’ınızı İhmal Etmeyin

Sessiz kalp hastalıkları belirti vermediği için erken teşhis zor olabilir. Ağrı vermeyen bir kalp de sorunlu olabilir. Tansiyon, kolesterol ve şeker düzenli olarak takip edilmeli. Kan biyokimyası, Efor Testi, EKG, EKO gibi tetkikler erken tanı için önemlidir.

Kalbi Genç Tutmanın 8 Yolu

1. Her gün hareket edin: Kalbinizin genç kalması için bacaklarınız da çalışmalı. Günde 30 dakika tempolu yürüyüş kalp için çok faydalıdır. Düzenli egzersiz damarları esnekleştirir, kalp ritmini dengeler ve kas gücünü artırır.

2. Kalbe dost besinleri tercih edin: Akdeniz diyeti (zeytinyağı, ceviz, yeşil yapraklı sebzeler, balık) önerilir. 2-3 ceviz, bir avuç yaban mersini gibi antioksidanlar kalbiniz için iyidir. Şekerden, trans yağdan ve aşırı tuzdan uzak durun.

3. Stresinizi azaltın: Derin nefes alın, 10’a kadar sayın, doğaya çıkın. Meditasyon kalbi yatıştırır.

4. Sevin, bağ kurun, affedici olun: Kalp sadece kanla değil, duygularla da beslenir. Sevgi veren ve alan kalp genç kalır. Dostluklar, aile bağları, hatta bir tebessüm bile kalbinize iyi gelir.

5. Uykusuz kalp, yorgun bir savaşçıdır: 7-8 saatlik derin uyku, kalbin kendini onarması için gereklidir. Uyumadan önce televizyon ekranını kapatın ve sakinleşin.

6. Sigara ve zararlı alışkanlıklara veda edin: Kalbin gençliğini korumak için kötü alışkanlıklara veda etmek şarttır. Sigara, her içimde kalbin yaşını artırır. Alkol ve hareketsizlik de damar yaşını yükseltir.

7. Menopozu geciktirin: Menopozla birlikte östrojen hormonu kaybı, kadınlarda damar sertliğine neden olabilir. Bu nedenle menopozun geciktirilmesi için tedavi uygulanabilir.

8. Aceleci olmayın: Çok çabuk karar veren, hızlı konuşan sabırsız kişiler (A tipi kişilik), yavaşlamalıdır. A tipi kişilikte kandaki adrenalin seviyesi çok yüksektir ve bu damar spazmına ve çarpıntıya neden olur. Yavaşlayarak yıpranma riskini azaltabilirsiniz.

Kalp Toparlanır mı?

Zararlı alışkanlıklar bırakıldıktan sonra kalp, inanılmaz bir toparlanma kapasitesine sahiptir. Ancak bu toparlanma, alışkanlığın türüne, süresine ve kişisel risk faktörlerine bağlı olarak değişir.

Alkol:

• 1 hafta sonra kan basıncı düşer, ritim normale döner.
• 3-6 ay sonra kalp kası (özellikle dilate kardiyomiyopati varsa) toparlanmaya başlar.
• 1 yıl sonra kalbin kasılma gücü anlamlı şekilde artar.

Sigara:

• 5-15 yıl sonra kalp krizi riski, hiç içmemiş biriyle eşitlenir.
• 1 yıl sonra kalp krizi riski %50 azalır.

Kötü beslenme ve hareketsizlik:

• 2-4 hafta sonra kan şekeri, kolesterol ve tansiyon dengelenmeye başlar.
• 3 ay sonra egzersizle kalp debisi ve damar elastikiyeti artar.
• 6-12 ay sonra kalp yaşı gençleşmeye başlar; koroner risk düşer.

Örnek Karşılaştırma

Kendinizi Test Edin

Bilimsel araştırmalara göre kalp yaşı, risk faktörlerine bağlı olarak hesaplanır. Sigara kullanımı, fiziksel aktivite düzeyi, uyku kalitesi, stres düzeyi, ailede erken kalp hastalığı öyküsü gibi faktörler, kalbin biyolojik yaşını etkiler. Aşağıdaki tablo ile riskinizi hesaplayabilirsiniz.

Kalp Yaşını Hesaplama Tablosu