“Ton balığı” deyimi, günlük dilde yaygın olsa da bilimsel olarak belirli bir türü tanımlamaz. İngilizce “tuna fish”, Türkçe’de ise bilimsel adıyla “orkinos” olarak bilinen bu balık grubu, aslında birçok türü içerir. Marketlerde satılan konserve ürünlerinde genellikle farklı orkinos türlerinin eti bulunur.
İşte konservelerde kullanılan bazı orkinos türleri:
1. Skipjack Orkinos (Yazılı Orkinos): Ülkemizdeki konserve üretiminde en sık kullanılan türdür. Ortalama 50-100 santimetre boyunda ve 15 kiloya kadar ulaşabilir. Etinin koyu rengi ve ekonomik olmasıyla öne çıkar.
2. Albacore Orkinos (Uzunkanat Orkinos): 140 santimetre boy ve 60 kilogram ağırlığa kadar büyüyebilir. “Beyaz etli ton balığı” olarak bilinir. Akdeniz’de sıkça avlanır. Açık renkli ve daha yumuşak bir ete sahiptir.
3. Yellowfin Orkinos (Sarıkanatlı Orkinos): 240 santimetreye kadar uzayabilen bu tür, genellikle fileto veya biftek olarak tüketilir. Konserve üretiminde nadiren kullanılır.
4. Bigeye Orkinos (Kocagözlü Orkinos): Derin sularda yaşadığı için iri gözlüdür. 230 santimetre uzunluğa ve 200 kiloya kadar ulaşabilir. Akdeniz’de yaygın değildir. Yağlı ve lezzetli etiyle bilinir; Japon mutfağında çiğ olarak, Batı mutfağında ise ızgarada tercih edilir.
5. Bluefin Orkinos (Mavi Yüzgeçli Orkinos): Orkinoslar arasında en büyük türdür. 3 metre uzunluğa ve yarım tona kadar çıkabilir. Yağlı ve aromatik etiyle lüks restoranların gözdesi.
Konserve ürünlerindeki et renginin açık veya koyu olması kullanılan türe bağlıdır. Örneğin, Albacore’un açık renkli eti “beyaz ton balığı” olarak satılırken, Skipjack’in koyu renkli eti “açık ton balığı” olarak etiketlenir.
Ürün etiketlerini dikkatlice inceleyerek hangi türün kullanıldığını öğrenmek, hem besin değeri hem de lezzet açısından bilinçli tüketim sağlar.