Toprağından oksijen üretildi! Ay’da kalıcı yaşam için büyük adım

Ay’da kalıcı bir yaşam kurma çabalarında büyük bir atılım gerçekleşti. Çinli bilim insanları, Ay toprağından oksijen ve metan üreten yeni bir yöntem geliştirdiklerini açıkladılar. Bu buluş, hem yaşam destek sistemlerinde kullanılacak oksijen üretimi hem de roket yakıtı olarak kullanılabilecek metan üretimi için olanak sağlıyor.

Hong Kong Çin Üniversitesi’nden kimyager Lu Wang ve ekibi, Ay toprağındaki suyu açığa çıkarmak için güneş ışığını kullanan bir yöntem geliştirdiler. Yaklaşık 200 dereceye kadar ısıtılan regolit (Ay toprağı) içerisindeki su, karbondioksit ile reaksiyona girerek oksijen ve metana dönüştürülüyor. Bu işlem “fototermal kataliz” olarak adlandırılıyor.

Bu yöntem, Ay’da yerel kaynakların kullanımı sayesinde altyapı kurulum maliyetlerini düşürüyor ve enerji verimliliğini artırıyor. Özellikle, Dünya’dan Ay’a malzeme taşımanın yüksek maliyetleri düşünüldüğünde bu gelişmenin önemi daha da belirginleşiyor. Örneğin, sadece bir galon suyu Dünya’dan Ay’a taşımanın maliyeti yaklaşık 83 bin dolar iken, bir astronotun günlük su ihtiyacı 4 galon civarında.

Ay’ın kutup bölgelerindeki sürekli gölgede kalan kraterlerde su bulunduğu biliniyor. Bu suyun, göktaşları ve güneş rüzgarıyla Ay’a ulaştığı düşünülüyor. Çinli ekip, bu suyu doğrudan metan üretiminde kullanmayı başardı. Ayrıca, Ay toprağında bulunan ilmenit minerali doğal bir katalizör görevi görüyor ve süreci daha verimli hale getiriyor.

Laboratuvar deneyleri, Çin’in Chang’e 5 misyonuyla Dünya’ya getirilen Ay toprağı örnekleri üzerinde gerçekleştirildi. Elde edilen sonuçlar, bu yöntemin Ay’da uygulanabilirliğine dair güçlü kanıtlar sunuyor.

Ancak uzmanlar ihtiyatlı davranıyor. NASA Kennedy Uzay Merkezi’nin “Swamp Works” laboratuvarının kurucularından gezegen bilimci Philip Metzger, yöntemin umut verici olduğunu ancak bazı teknik zorlukların da göz önünde bulundurulması gerektiğini belirtiyor. Metzger’e göre, Ay toprağı iyi bir ısı yalıtkanı olduğu için tamamının ısıtılması zor olabilir. Ayrıca, süreçte gerekli olan karbondioksit miktarı sadece astronotların solunumu ile karşılanamayabilir.

Metzger, Dünya’dan taşınan ve tekrar tekrar kullanılabilen nikel bazlı katalizörlerin daha verimli bir alternatif olabileceğini de ekliyor.

Bu gelişmeler, gelecekte kalıcı bir Ay üssü kurma vizyonuna önemli katkılar sağlıyor. NASA’nın 2027’de başlayacak Artemis III ve takip eden Artemis IV ile V görevleri, bu tür teknolojilerin Ay yüzeyinde denenmesi için büyük fırsatlar sunuyor ve Çinli bilim insanlarının yöntemi de bu testlerin bir parçası olabilir.